به قلم رقیه فاضل
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق علیه اسلام
چه خوب گفته اند حضرت رسول (ص) که: "انّما الاعمال بالنّیات و الخواتیم" و چه بد آن را تقلیل داده ایم به "الاعمال بالنّیة". با اینکه هر دو حدیث در نهج الفصاحه آمده اند؛ اما گویا با اولی بیشتر حال می کنیم که اولی را بیشتر گفته ایم و معروف تر شده است.
گرفتار شبهه افضل بودن نتیجه کار یا نیت کار نیستم. و دیده ام که چگونه هر دو بر عمل تاثیرگذارند. اما برایم سوال است که نتیجه و پیامد و اثر کارها چرا در ارزیابی کارها، گاهی اینقدر کم رنگ دیده می شوند.
شاید بتوان گفت که نیت شرط لازم است، اما به تنهایی عمل را کفایت نمی کند؛ و شرط کافی آن، نتایج عمل است.
***
اگر نگوییم مهم ترین راه، می شود گفت یکی از مهم ترین راههای گسترش و نفوذ و فراگیری یک پدیده، نتایج و عملکرد خوب آن پدیده خواهد بود. تا وقتی که پدیده ای مبارک، نتایجش به بار ننشسته، تنها کسانی به آن ایمان دارند که با آن همراه بوده اند و از زیر و بم کارها خبر دارند؛ اما نمی توانند به بقیه تحمیل کنند که آنها هم مبارک بودن آن پدیده را بپذیرند.
انواع تحولاتی هم که انقلاب اسلامی داعیه دار آن در جهان است، از این جنس هستند. اینچنین است که از مهم ترین راههای صدور انقلاب، اثبات کارآمدی انقلاب اسلامی است. بلاخره ظرفی در دست مردم هست و این ظرف خالی نیست؛ وتا نبینند آنچه ما تبلیغش را می کنیم، بهتر از آن چیزی است که در ظرفشان هست، حاضر نیستند ظرفشان را خالی کنند. و از جمله این تحولات، تحول در علوم انسانی است.
***
جلسه ای بود برای نقد و پرسش و پاسخ دانشجویی کتاب "نظریه اسلامی تعلیم و تربیت" نوشته خانم دکترعلم الهدی، با حضور خود ایشان. کار ایشان در روش پژوهش، کار تقریبا جدیدی است. و در این بحران روش شناسی در علوم انسانی، به راستی باید این روش کار، بررسی و نقد شود. و اغلب و شاید بتوان گفت قریب به اتفاق نقادی هایی که بر این کتاب رفته است، نقدهای روش شناسانه پژوهش است که اصلا منکر ضرورت و اهمیت آن نمی شوم. اما دغدغه ای شده است برایم که چرا کسی در کنار توجهی که به قالب و ساختار و روش پژوهش می کند، به نتایج پژوهشی که از این ساختار بیرون آمده است، نمی پردازد. نا شکری است واقعا.
این کتاب شامل 9 فصل مبانی وجود شناسی،مبانی انسانشناسی، مبانی معرفتشناسی، مبانی ارزششناسی، ضرورت و ماهیت تعلیم و تربیت، چالشهای فلسفی تعلیم و تربیت، رویکرد تعلیم و تربیت، اهداف تعلیم و تربیت، و اصول تعلیم و تربیت است.
شاید بتوان گفت که عملیاتی ترین بخش این کتاب، فصل آخر یعنی اصول تعلیم و تربیت است که بعنوان "خواتیم عمل پژوهش" در اختیار خوانندگان و نقادان است. فصلی که حرفهای نو و گاه متفاوتی زده است. حرفهایی که بسیار به تجویزهای عملیاتی نزدیک است و اگر کسی در عرصه عمل با دانش آموزان سر و کار داشته باشد و از طرف دیگر دارای نگاهی عمیق و دقیق باشد، بسیار خوب می تواند در مورد احتمال کارایی این اصول نظر دهد و به پرورش و تکمیل آنها کمک کند.
معلمان و معاونین پرورشی دغدغه مند و باتجربه و خردمندی را می شناسم که اگر این اصول را بخوانند، حرفهای نگفته زیادی خواهند داشت برای گفتن. خوبست که جلساتی هم در مورد کتاب، با آنها برگزار شود و بگذاریم اگر مُشکی هست، خود ببوید. دنیا نیز آنقدر تشنه هست و پر از مسائلی که جوابی برای آنها پیدا نکرده، که اگر بداند این محتوا به دردش می خورد، ناگزیر این تحول در محتوا را خواهد پذیرفت. پذیرش تحولی فراگیر در علوم انسانی...
به نقل از وبلاگ فرصت
