به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، نسبت علم با ديگر حوزه‌های معرفت بشری در طول تاريخ سير تكاملی را طی كرده است كه خود ناشی از تحول در فهم بشر از عالم هستی است. علم در دوران‌های مختلف تاريخی و در فرهنگ‌ها و جوامع گوناگون، امكان وجود فهم‌های متنوع از ماهيت و چيستی آن را برای انسان فراهم كرده و در نتيجه، كاركردها و مأموريت‌های متنوعی نيز برای آن تصوير شده است.

با اين حال در دوران معاصر سيطره علم مدرن بر وجوه مختلف حيات بشری در اقصی نقاط جهان و تجويز آن به مثابه تنها معرفت و دانش ممكن به جوامع مختلف و از جمله جوامع تحت سلطه، وضعيتی دگرگون را پديد آورده است؛ وضعيتی كه در آن حتی پرسش از ميزان اطلاق علم مدرن و يا پيش‌ نهادن گونه‌ای متفاوت از معرفت نيز می‌تواند مخاطرات و هجمه‌های فراوانی را در پی داشته باشد.

اگرچه در طول تاريخ بين يافته‌های علمی بشر و آموزه‌های دينی ـ اعم از اديان الهی و غير الهی ـ گاه اختلاف و تعارضاتی ديده شده، اما تا پيش از دوره تمدن جديد غربی هيچ‌گاه جريان علم و جريان دين به عنوان دو جريان رقيب و معارض شناخته نمی‌شد.

به تدريج در اغلب كشورهای اسلامی دو نظام آموزشی پديد آمد، يكی نظام آموزش سنتی كه توسط رهبران دينی جوامع اسلامی مديريت می‌شد و ديگری نظام آموزشی مدرن كه غالًبا توسط حكومت‌ها ـ كه عمدتاً تحت سلطه مستقيم يا غير مستقيم كشورهای غربی بودند ـ تأسيس و اداره می‌شد.

اگرچه در كشور ما تعبير «اسلامی كردن دانشگاه‌ها» پس از پيروزی شكومند انقلاب اسلامی و با توجه به تغيير حاكميت از وضع غرب‌زده به اسلام‌گرا مطرح شد، ولی اين تعبير در پاره‌ای از كشورهای اسلامی قبلاً مطرح شده بود و بسياری از متفكران مسلمان نيز در برخی از علوم با همين دغدغه دست به تأليف برده بودند كه شايد كتاب «اقتصاد ما» از نمونه‌های بارز چنين اقدامی باشد.

كتاب «معنا، امكان و راه‌كارهای تحقق علم دينی» شامل چهار بخش است كه در بخش نخست به بررسی ماهيت علم پرداخته است، در اين بخش، علم به معنای «تك‌گزاره معرفتی» از علم به معنای «يك رشته علمی» و علم «در مقام ثبوت و حقيقت علم» از علم «در مقام اثبات و تحقق تاريخی» تفكيك شده است.

در بخش دوم، به عناوين مهم ماهيت و اعتبار معرفت دينی، جايگاه و اعتبار عقل در ميان منابع دين، حوزه و قلمرو دين و نوع تعامل بين متون و علوم بشری پرداخته شده است و در بخش سوم مهم‌ترين ديدگاه‌هايی كه در جامعه ما در باب علم دينی اتخاذ شده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

بخش چهارم اين كتاب ديدگاه مورد نظر نويسنده را بيان كرده و مختصری از راه‌كارهای كلان برای تحقق علم دينی را مطرح كرده است.

يادآور می‌شود، كتاب «معنا، امكان و راه‌كارهای تحقق علم دينی» به همت پژوهشكده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری و در 420 صفحه منتشر و روانه بازار شده است.

برگرفته از خبرگزاری ایکنا