«براي دهه‌ي چهارم ـ براي اين ده سالي که پيش روي ماست ـ دو شاخص عمده وجود دارد که بايد اين دو را حتماً بدست بياوريم: يکي پيشرفت است، يکي عدالت. ما مثل بعضي از کشورها و نظامهاي دنيا فقط به پيشرفت فکر نمي‌کنيم؛ ما پيشرفت را همراه با عدالت مي‌خواهيم.» (مقام معظم رهبري 1387/01/01)
از ديدگاه مقم معظم رهبري براي رسيدن به پيشرفت و عدالت در دهه چهارم بايد الزامات ذيل را در نظر بگيريم:

1- ترسيم نقشه جامع علمي در کشور

«تقسيم توان در برنامه‏ريزى رشته‏هاى گوناگون علمى، يك تقسيم عادلانه و صحيح و منطبق با نياز كشور نيست. يك جاهائى ما رشدهاى چشمگيرى داريم، يك جاهائى اصلاً حركتى مشاهده نمي شود! اين غلط است. اين ناشى از نبود نقشه‏ى جامع علمى است. درست است كه در هر رشته‏اى ما پيشرفت بكنيم، مغتنم است و براى كشور ما كه سالهاى متمادى، ده‏ها سال در دوران حاكميت طواغيت، از كاروان علمى بشر عقب مانده است، هر جائى دستمان به هر چيزى از ثمرات علم و پيشرفتهاى علمى بند شد، مغتنم است؛ در اين ترديدى نيست؛ اما اگر مي خواهيم كشور رتبه‏ى علمى به معناى واقعى كلمه پيدا كند و علم در كشور نهادينه بشود، ما بايستى در رشته‏هاى گوناگون علمى - چه در آموزش، چه در پژوهش - توازن و تعادل صحيح و واقعى و عادلانه‏اى ايجاد بكنيم؛ اين جزو نيازهاى ماست.» (مقام معظم رهبري1388/06/08)


2- تحقيق و پژوهش

«عنوان دهه‏ى پيشرفت - به پشتگرمى پيشرفتهائى بوده كه در كشور از لحاظ علمى ديده شده. يعنى اين اميد به وجود آمده كه ما مي توانيم در ظرف يك دهه، يك پيشرفت چشمگير، يك حركت سريع در زمينه‏هاى علمى داشته باشيم كه بخشى از عقب‏ماندگى‏هاى ما را جبران بكند. بنابراين مسئله‏ى علم مهم است. در باب علم و تحقيق، آن بخش عمده هم مربوط به تحقيق است؛ مربوط به پژوهش است.» (مقام معظم رهبري1388/06/08)
رهبر معظم انقلاب تحقيق و پژوهشي را در دهه پيشرفت و عدالت موثر مي دانند که «پژوهش اولاً مورد اهتمام قرار بگيرد، ثانياً سمت و سوى پرداختن به نيازهاى كشور را پيدا كند. يعنى حقيقتاً پژوهشهائى بكنيم كه مورد نياز ماست. من بارها هم در شوراى عالى انقلاب فرهنگى به آن دوستان عرض كرده‏ام، هم شايد اينجا گفته‏ام: ما ملاك پيشرفت علمى‏مان را درج مقالات در مجلات آى.اس.آى نبايد قرار بدهيم. ما نمي دانيم آنچه كه پيشنهاد مي شود، تشويق مي شود، برايش، آن مقاله‏نويس احترام مي شود، دقيقاً همان چيزى باشد كه كشور ما به آن احتياج دارد. ما خودمان بايد مشخص كنيم كه درباره‏ى چى مقاله مي نويسيم، درباره‏ى چى تحقيق مي كنيم. البته انعكاس در مجامع جهانى لازم است، ضرورى است؛ و انعكاس هم پيدا خواهد كرد. مقصود اين است كه ما پژوهش را تابع نياز خودمان قرار بدهيم.» (مقام معظم رهبري1388/06/08)

3- الگوي پيشرفت بايستي تضمين کننده ي استقلال کشور باشد

«هر الگوئى از الگوهاى طراحى شونده‏ى براى پيشرفت كه كشور را وابسته كند، ذليل كند و دنباله‏رو كشورهاى مقتدر و داراى قدرت سياسى و نظامى و اقتصادى بكند، مردود است. يعنى استقلال، يكى از الزامات حتمىِ مدل پيشرفت در دهه‏ى پيشرفت و توسعه است. پيشرفت ظاهرى - با وابسته شدن در سياست و اقتصاد و غيره - پيشرفت محسوب نمي شود. امروز هستند كشورهائى - بخصوص در آسيا - كه از لحاظ فناورى، از لحاظ دانش، از لحاظ مصنوعات، پيشرفتهاى ظاهرى دارند؛ خيلى از جاهاى دنيا را هم تصرف كرده‏اند؛ اما وابسته‏اند، وابسته‏اند. ملت و به تبع آنها دولت، از خودشان هيچ نقشى ندارند: نه در سياستهاى جهانى، نه در سياستهاى اقتصادى عالم و نه در طراحى‏هاى مهمى كه در عرصه‏ى بين المللى مورد توجه است. دنباله‏روند؛ غالباً هم دنباله‏رو آمريكا. اين پيشرفت نيست و ارزشى ندارد.» (مقام معظم رهبري 1388/02/27)

4- نظريه پردازي کنيد

«نظريه‏هاى جامعه‏شناسى غرب، مثل قرآن براى بعضى‏ها معتبر است؛ از قرآن هم معتبرتر! فلان جامعه‏شناس اين جورى گفته؛ اين ديگر برو برگرد ندارد! چرا؟! بنشينيد فكر كنيد؛ نظريه‏پردازى كنيد؛ از موجودى اين دانشها در دنيا استفاده كنيم؛ بر آن چيزى بيفزاييم و نقاط غلط آن را برملا كنيم. اين از جمله‏ى كارهائى است كه جزو الزامات حتمى پيشرفت است.» (مقام معظم رهبري 1388/02/27)

5- مبارزه کنيد
«اگر ميخواهيد پيشرفت كنيد بايد مبارزه كنيد. عافيت‏طلبى، يك گوشه‏اى نشستن، دستها را به هم ماليدن و به حوادث دنيا نگاه كردن و وارد ميدانهاى بزرگ دنيا نشدن، براى هيچ كشور و هيچ ملتى پيشرفت به بار نمى‏آورد. بايد وسط ميدان برويد. اين ميدان لزوماً هم ميدان جنگ نظامى نيست. امروز مهمتر از جنگ نظامى، نبردهاى سياسى و نبردهاى اخلاقى است.» (مقام معظم رهبري 1388/02/27)

6- ترويج خودباوري در دانشگاه ها

«توصيه اين است كه هم دستگاه‏هاى مديريتى، هم اساتيد، در داخل دانشگاه‏ها خودباورى را ترويج كنيد. جوانى كه تحت تربيت و تحت آموزش و تعليم شماست، بايد به خود اعتماد داشته باشد - آن اعتماد به نفس ملى كه عرض كرديم. بحثِ اين نيست كه شخصى به خودش اعتماد دارد، بحثِ اين است كه ما به خصال ملى خودمان، به امكانات ملى خودمان، به ذخائر فرهنگى خودمان، يك اعتماد به نفس عمومى داشته باشيم كه به آن گفتيم اعتماد به نفس ملى - اين حالت بايست در يكايك جوانهاى ما بروز پيدا كند.» (مقام معظم رهبري1387/07/03)

7- تشخيص نيازها و اولويتهاي علمي

«نيازها و اولويتهاى علمى را ما تشخيص بدهيم و اين را در برنامه‏ريزى‏هاى آموزشى‏مان دخالت بدهيم. حالا درباره‏ى علوم انسانى، درباره‏ى علوم پايه، درباره‏ى بخشهاى مختلفى از علوم تجربى يا سطوح مختلفى از تحقيق ممكن است يك اولويتهائى در مطالعه و بررسى كامل آشكار بشود؛ اينها بايد ملاحظه بشود و در برنامه‏ريزى‏ها دخالت داده بشود. ما با امكانات محدود و با نيازهاى فراوان، نبايد به خودمان اجازه بدهيم كه در كارى كه از اولويت برخوردار نيست، سرمايه‏گذارى فكرى و پولى و وقتى و انسانى بكنيم.» (مقام معظم رهبري1387/07/03)

8- کاربردي کردن تحقيقات و اختراعات
«مسئله‏ى كاربردى كردن تحقيقات و اختراعات جزو چيزهائى است كه من رويش تكيه دارم. ما ممكن است يك تحقيقاتى بكنيم، در يك پروژه‏ى تبليغاتى به جاهاى خوبى هم محققِ ما برسد؛ اما اين در وضع كشور، در جهت رشد و توسعه‏ى كشور نقشى نداشته باشد؛ يعنى نتواند به ثروت ملى تبديل شود. ما بايد علم‏مان را بتوانيم به ثروت ملى تبديل كنيم. اين، تلاش لازم دارد، برنامه‏ريزى لازم دارد.» (مقام معظم رهبري1386/06/12)

9- تکميل زنجيره ي علم و فناوري
«ما بايد زنجيره‏ى علم و فناورى را تكميل كنيم، كه گاهى يك جاهائى از اين زنجيره قطع شده است، تا يك خط توليد واقعى درست بشود و علم بتواند از همه‏ى جهات به اهداف خودش برسد.» (مقام معظم رهبري1386/06/12)

10- استعداد نخبه پروري در محاسبات لحاظ شود
«كشور ما از لحاظ استعداد نخبه‏پرورى و دارا بودن نخبه‏ها، يك سطحِ بالاتر از متوسط را دارد. اين در محاسبات بايد بيايد.» (مقام معظم رهبري1386/06/12)