تهيه سند توليد علوم انسانی اسلامی زيرساخت تحقق آن است
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، حجتالاسلام والمسلمين سيدمحمدمهدی ميرباقری، رئيس پژوهشگاه دانش و انديشه اسلامی،اظهار كرد: در بين كسانیكه طرفدار معرفت دينی هستند، گروهی معتقد به اين هستند كه علم دينی ممكن نيست و دين، حداكثر در مرحله شكلگيری نظريات علمی میتواند كمك كند و در زمينه ارتباط دين و علم نمیتواند كمكی كند.
ميرباقری با بيان اينكه علم از هر مسيری كه گردآوری شود، بايد از قواعد ارزيابی علمی عبور كند، عنوان كرد: به اين معنا بايد بگوييم كه علم، جهانی است و شرايط جغرافيايی در علم دخيل نيستند؛ لذا علمی كه مختص به فرهنگ خاص باشد، نداريم، البته اين تنها يك نظريه در اين باب است.
رئيس پژوهشگاه دانش و انديشه اسلامی ادامه داد: سه رويكرد درباره علم دينی داريم؛ اولين رويكرد، مسئلهمحور است، كسانیكه اين رويكرد را دارند، به علم دينی معتقدند، ولی برای دستيابی به آن به شكل مسئلهمحور عمل میكنند و میگويند مسائلی را كه در علوم مطرح است، بايد مورد بررسی قرار دهيم و نظرات، گزارهها و فرضيهها را اصلاح كنيم.
وی تأكيد كرد: اين رويكرد با اينكه طرفداران فراوانی دارد، ولی اين رويكرد به لحاظ اينكه تهذيب علم را در لايههای رويين دنبال میكند، به نتايج جدی دست نيافته است. دومين رويكرد، رويكرد فلسفی به اصلاح مبانی علوم انسانی است. طرفداران اين رويكرد، اگرچه گرايشهای مختلفی دارند، ولی میگويند اصلاح علوم انسانی را بايد از لايههای زيرين انجام داد. طرفداران اين نظريه رو به افزايش هستند.
ميرباقری تصريح كرد: برخی از طرفداران نظريه و رويكرد دوم بر اين باورند كه بايد فضايی را كه علوم انسانی در آن توليد میشود، اصلاح كرد و اگر علوم انسانی و به طور كلی، علوم، منقطع از ماوراء طبيعت باشد، منجر به اين میشود كه عقلانيت نيز به عقل مادی تنزل خواهد يافت.
رئيس پژوهشگاه دانش و انديشه اسلامی با اشاره به برخی انتقادهايی كه به رويكرد دوم مطرح میشود، گفت: مهمترين انتقادی كه میشود، اين است كه اين رويكرد، منجر به توليد علم فلسفی میشود نه علم دينی. حتی فلسفههای سكولار نيز علم فلسفی را رد نمیكنند.
وی ادامه داد: اگر ما حقيقتا به دنبال تمدن دينی هستيم، بايد به دنبال علم دينی باشيم؛ لذا رويكرد دوم نيز نمیتواند ما را به هدف مورد نظرمان برساند. سومين رويكرد، اين است كه بايد روش تحقيق دينی را ايجاد كنيم و شيوه تعقل، تفكر و تجربه و همچنين توليد روشها و نرمافزارهای تعقل است كه آن روش تحقيق را به دست میدهد.
ميرباقری با بيان اينكه حجتالاسلام و المسلمين سيدمحیالدين حسينی معتقد بود كه بعد از توليد اين نرمافزارها احتياج به سختافزار هم داريم، گفت: ايشان معتقد بود كه بايد تمام دانشگاهها و حوزهها، همچنين پژوهشگاههای مختلف بايد تحت يك شبكه واحد و منسجم مديريت شود و در حيقيت بايد از اين راه، به شبكه پژوهش واحد دست يابيم.
وی عنوان كرد: البته زيرساختی كه قبل از تمام اينها مورد احتياج است، اين است كه برای نيل به اين اهداف بايد جبهه فرهنگی متشكل از طرفداران علم دينی تشكيل شود و اولين قدم هم تهيه سندی است كه مسير توليد علوم انسانیاسلامی را نشان دهد كه مورد وفاق و اتفاق نخبگان علمی جمعه باشد.